ส้มเคยขาว

ชื่อท้องถิ่น:ส้มเคยขาว

ชื่อสามัญ:ส้มจี๊ด

ชื่อวิทยาศาสตร์: Fortunella japonixa (Thunb.) Swing

ชื่อวงศ์: RUTACEAEลักษณะวิสัย/ประเภท:ไม้พุ่ม

ลักษณะพืช:ส้มจี๊ด เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง แตกแขนงเป็นพุ่มแน่น สูง 1.5 - 3 เมตร กิ่งมีหนามแหลมคม ยาว 1 - 3 ซม. ใบรูปไข่กว้าง 2 - 4 ซม. ยาว 4 - 7 ซม.ปลายและโคแหลม สีเขียวสดเป็นมัน มีหูใบขนาดเล็ก ดอก ออกดอกเดี่ยว แต่มักออกรวมกันเป็นกลุ่ม มีสีขาว และกลิ่นหอมแรง ออกเป็นช่อสั้นตามซอกใบและปลายกิ่งกลีบเลี้ยงรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 5แฉกกลีบดอก 5 กลีบ ร่วงง่าย เมื่อบานจะมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5 - 2.5 ซม. ผล ติดผลดก ผลค่อนข้างกลมเหมือนส้มทั่วไปแต่มีขนาดเล็ก เส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5 - 3 ซม.ผิวบางสีเขียว กลิ่นหอม เมื่อผลสุกมีสีเหลืองส้ม เนื้อมีรสเปรี้ยวจัด มีเมล็ด 1 - 3 เมล็ด

ปริมาณที่พบ:ปานกลาง

การขยายพันธุ์:ใช้เมล็ด

อธิบายวิธีการเพาะ/ขยายพันธุ์:การเพาะขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด และการชำกิ่ง หรือการตอน

การใช้ประโยชน์/ส่วนที่นำไปใช้ประโยชน์:

ส่วนที่ใช้ประโยชน์
ส้มจี๊ดเป็นส้มที่กินได้ทั้งเปลือกน้ำส้มจี๊ด มีวิตามินเอ ซีและกรดอินทรีย์หลายชนิด มีรสเปรี้ยว สามารถใช้ในการปรุงอาหาร แทนน้ำมะนาวได้, ส้มจี๊ดทั้งเปลือก ใช้ทำแยมทา
ขนมปัง, เปลือกของส้มจี๊ดห่ามๆ นำมากินเป็น"ผักเหนาะ" (ผักแนมจิ้มน้ำพริก)ได้

ประโยชน์ทางยา
น้ำส้มจี๊ดคั้นผสมกับเกลือเล็กน้อย ใช้ดื่มบรรเทาอาการไอและช่วยลดเสมหะ ผลส้มจี๊ดดองเกลือแล้วทำให้แห้ง เก็บไว้ ใช้เป็นยาแก้ไอ อมแก้เจ็บคอ เปลือกผลดิบ กินสดๆ
เป็นยาขับลม ช่วยไม่ให้ท้องอืด ท้องเฟ้อ

ที่บ้านเรียกส้มจีน เป็นส้มสารพัดประโยชน์คือปลูกไว้ต้นเดียวมีผลให้เก็บได้ทั้งปี จะทะยอยออกดอกขาว หอม ผึ้งตอมเต็มต้น ตอนเช้า ๆ หน้ามะนาวแพง ๆ ส้มจีนใช้แทนมะนาวได้เป็นอย่างดี  ตำน้ำพริก ทำน้ำปลาลอยเปลือก หอม รสแปลกดี  ช่วงนี้ที่บ้านกำลังดก  โดนฝนชะร่วงลงโคนต้นกองพื้นเหลือง  ว่าจะเก็บทำน้ำปั่นแทนส้ม รสเปรี้ยวแหลมเปี๊ยม  ปลูกด้วยเมล็ดทรงพุ่มไม่สวย สู้ตอนกิ่งปลูกไม่ได้ ทรงพุ่มสวยต้นไม่สูง ดูแลง่าย 

ดอกชุดใหม่บานสพรั่ง กลีบดอกที่บานแล้วล่นพนพื้นขาวโพลน  ส่งกลิ่นหอมชื่นใจดีเหมือนกัน

ทั้งๆ ที่ผลชุดเก่ายังอยู่เต็มต้นอย่างนี้