ผักตำลึง

ชื่อสามัญ      ตำลึง(Ivy  Gourd)
ชื่ออื่นๆ           ผักแคบ  แคเด๊าะ
ชื่อวิทยาศาสตร์    Coccinia grandis (L.) Voigt
ชื่อพื้นเมือง    ตำลึงตัวเมีย ผักแคบ สี่บาท     

วงศ์             Cucurbitaceae
ถิ่นกำเนิด     เขตร้อนชื้น
ลักษณะพฤษศาสตร์     
ตำลึงเป็นไม้เถาล้มลุกอายุหลายปี เถาแก่ของตำลึงจะใหญ่และแข็ง เถาตำลึงจะมีลักษณะกลม สีเขียว ตามข้อมีหนวดเอาไว้ยึดเกาะ ใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบสลับ ใบรูปร่างคล้าย 5 เหลี่ยม ขอบใบเว้าเล็กน้อย บางครั้งจะเว้ามาก ใบสีเขียวเรียบไม่มีขน ดอกเป็นดอกเดี่ยวออกจากบริเวณซอกใบ ดอกแยกเพศกันอยู่คนละต้น ดอกมีกลีบสีเขียว ปลายดอกแยกออกเป็น 5 แฉก โคนตัดกันเป็นกรวย กลีบดอกสีขาว เกสรตัวผู้มี 3 อัน เกสรตัวเมียมี 1 อัน ผลรูปร่างกลมรีคล้ายแตงแต่เล็กกว่า ผลดิบสีเขียว เมื่อแก่สุกจัดมีสีแดง

ผักตำลึงขึ้นทั่วไปรอบบ้าน ต้นอ่อนต้องถอนทิ้งเนื่องจากขึ้นพันต้นไม้รกเต็มต้น  ถ้าปล่อยไว้ตำลึงสามารถคลุมต้นไม้ที่เราปลูกไว้ตายได้ ดังนั้นต้องจัดให้เขาขึ้นเป็นที่ ๆ ที่เห็นในรูปเพียงแค่ตัดเอากิ่งไม้ ที่ใช้เป็นกิ่งปีบในบ้าน ตัดลงมาแล้วนำไปวางจัดระเบียบให้ตำลึงเลื่อยขึ้นไปทอดยอด  เช้า ๆ ไม่มีอะไรทำก็เดินไปเก็บตำลึงเล่นสักหนึ่งกำมือ  แล้วก็มาวางไว้  ถ้าไม่ได้กินบะช่อหมูสับกับยอดตำลึงมื้อเช้าก็ได้กินก๋วยเตี๋ยวต้มยอดตำลึงมื้อกลางวัน  ปลูกไว้เก็บได้ทุกวันถ้าจะเก็บ ผลอ่อนเขียว ๆ ก็ใช้แกงกินได้  อร่อยเสียด้วย  สองวันที่แล้วไปช่วยงานเลี้ยงพระได้กินตำลึงดองกับน้ำพริก อร่อยดี  ส่วนลูกสุกแดง ๆ ปล่อยเป็นอาหารนก  นกจะกินแล้วบินไปถ่ายมูลไป ตกที่ตรงไหนขึ้นต้นใหม่่ที่ตรงนั้น