ต้นทำมัง

ชื่อท้องถิ่น	ทำมังยอดขาว แมงดาไม้ แมงดาต้น
ชื่อวงศ์	LAURACEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์	Litsea Petiolata L took.F. Hook.f.
ลักษณะลำต้น	เป็นไม้ยืนต้ นขนาดใหญ่ แผ่กิ่งก้าน ออกเป็นทรงพุ่ม
ลักษณะใบ	ใบกลมมนรี ปลายแหลม ผิวใ บด้านหน้าเขียวเข้ม เป็นมัน ขอบใบเรียว หลังใบขรุขระ
ลักษณะดอก	ปุ๋ยสีขาว ออกตามรายกิ่ง
ลักษณะผล	กลม ผลสุกสีดำ
ส่วนที่ใช้เป็นอาหาร	ยอดใบแก่ ใบเพสลาด ดอก ผล
ใช้เป็นอาหารประเภท	ใบใส่ในแกงเผ็ด หรือใบและผลแก่ใช้ตำน้ำพริก หรือใส่ในเครื่องแกงใบอ่อนและดอกอ่อนเป็นผัก เหนาะ
รสชาติ	ฝาด มันร้อนและอมขมเล็กน้อย มีกลิ่นคล้าย แมลงดานา
ส่วนที่ใช้ขยายพันธุ์	เมล็ด การตอนกิ่งนิยมปลูกตามบ้านเป็นไม้มงคล(ธรรมมัง)
พื้นที่ที่เจริญเติบโตได้ดี	ได้เกือบทุกสภาพพื้นที่ ย กเว้นที่มีน้ำท่วมถึงหรือน้ำขัง
ฤดูกาลที่ให้ผลผลิต	ตลอดปี
ส่วนที่เป็นพิษ	ไม่มี
ประโยชน์ใช้สอย	ลำต้นแก่ใช้แปรรูปทำบ้านเรือน ปลวก มอดไม่กิน
ความเชื่อ	นิยมปลูกตามบ้านเรือน ถือเป็นไม้มงคลมาแต่สมัยพุทธกาล
สรรพคุณทางสมุนไพร	ใบสด กินเป็นผักเหนาะ มีสรรพ คุณช่วยขับลม แก้ท้องอืด เปลือก ผายลมในลำไส้ แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้จุกเสียด

ทำมังเป็นต้นไม้ที่มีกลิ่

นแมงด

าอยู่ในสกุล Litsea

วงศ์ Lauraceae ทำมังพบกระจายในเขตร้อนและ กึ่งร้อนของเอเชีย ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และอเมริกา คนไทยเรียกต้นไม้ ที่มีกลิ่นแมง

ดาว่า ทำมังเหมือนกันหมด มีถิ่นกำเนิดและกระจายพันธุ์อยู่ใน ภาคใต้ตั้งแต่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ตอนล่าง (อำเภอบางสะพานและ บางสะพานน้อย) ชุมพร สุราษฎร์ธานีลงไปจนถึงนราธิวาส ส่วนใหญ่จะขึ้น อยู่ตามที่ชื้นในหุบเขา ตามริมลำธาร ในป่าดงดิบจนถึงในป่าพรุ แต่ไม่ค่อย พบในป่าบนภูเขา

ทำมังเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 30-44 เมตร ไม่ผลัดใบ เจริญเติบโตค่อนข้างช้ามีทรงพุ่มแบบ พีระมิดค่อนข้างโปร่ง เส้นผ่า- ศูนย์กลางที่โคนต้นประมาณ 30-40 เซนติเมตร เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาล จนถึงเทาและมีกลิ่นฉุน มีใบเป็นแบบใบเดี่ยว เรียงสลับหมุนเวียนรอบกิ่งใบกว้าง 3-9 เซนติเมตร ยาว 6-20 เซนติเมตร ก้านใบเรียวยาว 1-2.5 เซนติเมตร แผ่นใบบางเป็นมันลักษณะใบคล้ายใบขนุน เส้นแขนงใบ 4-12 คู่ มองเห็นชัดเจนทางด้านท้องใบ (ด้านล่าง) ปลายใบทู่จนถึงแหลม บนใบมีต่อมน้ำมันและมีกลิ่นฉุน ใบแก่จะฉุนและเผ็ดมากกว่าใบอ่อน ผลมีรูปไข่ยาว 1 เซนติเมตร เมื่อผลแก่มีสีน้ำตาลแดง ภายในผลมีเมล็ด เพียงเมล็ดเดียวต้นทำมังมีทั้งต้นตัวผู้และตัวเมีย (dioecious tree) มีดอกแยกเพศ เนื้อไม้แข็งมีกลิ่นฉุน นิยมนำไม้มาทำสากและใช้ในการก่อสร้างทั่วไป ต้นที่มีขนาดใหญ่สามารถนำมาเลื่อยทำ

ไม้กระดานได้

ตามรายงานการสำรวจพันธุ์ไม้ดังกล่าวพบว่า มีต้นทำมังอยู่ใน ประเทศไทย 4 ชนิด มีลักษณะใกล้เคียงกันมากคือ

1. Litsea elliptica Boerl. มีชื่อพื้นเมือง ทำมัง มีมากที่จังหวัด สุราษฎร์ธานี ลักษณะเด่นที่แตกต่างจากพันธุ์อื่นคือ ใบรูปมนรี (elliptic) ใบเล็กกว่าพันธุ์อื่น คือ ใบกว้าง 2-6.5 เซนติเมตร ยาว 6-14 เซนติเมตร มีเส้นแขนงใบ 5-8 คู่ ฐานใบไม่เท่ากัน กระพื้ไม้สีเหลืองอ่อน มีต้นขนาดใหญ่ กว่าชนิดอื่น สูงถึง 45 เมตร เส้นรอบวงโคนต้น 240 เซนติเมตร หรือเส้น ผ่าศูนย์กลางประมาณ 40 เซนติเมตร มีก้านดอกสั้นมากเพียง 3 มิลลิเมตร

2 Litsea leiantha Hook.f มีชื่อพื้นเมือง ทำมัง พบมากที่จังหวัด สุราษร์ธานี มีลักษณะเด่นคือ ใบค่อนข้างใหญ่ ฐานใบเท่ากัน เส้นแขนงใบ และเส้นตาข่ายเห็นชัดเจนทางด้านล่างของใบ และมีก้านดอกสั้น

3. Litsea petiolata Hook.f มีชื่อพื้นเมือง ทำมัง พบมากที่จังหวัดตรัง มีลักษณะเด่นคือ ก้านใบยาวเรียว ใบมีขนาดกลาง มีกลิ่นฉุนกว่าอย่างอื่น และเป็นชนิดที่มีคนรู้จักมากกว่าชนิดอื่น

4. Litsea resinosa Bl. มีชื่อพื้นเมือง ทำมังพอกรง พบมากที่ จังหวัดนครศรีธรรมราช มีลักษณะเด่นคือ มียางใสที่ใบ (resin) มีใบขนาดใหญ่ที่สุดคือกว้าง 4-9 เ

ซนติ-เมตร ยาว 11-20 เซนติเมตร มีเส้นแขนงใบ 7-12 คู่ มีช่อดอก ยาวกว่าชนิดอื่นแต่มีลำต้นเล็ก กว่าชนิดอื่น คือสูง 30 เมตร เส้นรอบวงโคนต้น 180 เซนติเมตรหรือเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 30 เซนติเมตร ลำต้นมีเปลือกในสีแดง